LOGOPEDA W SZKOLE

1. Kim jest logopeda?

Logopeda  zajmuje się diagnozą, stymulacją rozwoju mowy, terapią zaburzeń m.in.: artykulacji, toru oddechowego, mowy, głosu, karmienia i połykania a także zaburzeń powstałych na podłożu neurologicznym oraz profilaktyką (czyli zapobiega powstawaniu wad wymowy). Logopeda zajmuje się nie tylko kształtowaniem mowy, pracuje z osobami dorosłymi oraz z dziećmi:

• z dysleksją (bądź zagrożeniem dysleksji),
• z opóźnionym rozwojem mowy,
• z różnymi problemami neurologicznymi, pourazowymi, które wpłynęły na mowę lub jej rozwój
• z niepełnosprawnymi intelektualnie i fizycznie
• z niesłyszącymi i niedosłyszącymi
• pomaga również dzieciom dwujęzycznym

2. Rozwój mowy dziecka:

Naukowo udowodnione jest, że pierwsze pięć lat życia dziecka jest najważniejszym i najbardziej rozwojowym okresem w jego życiu. Nigdy już rozwój człowieka nie przebiega w tak szybkim tempie. Równolegle z rozwojem fizycznym, psychicznym i poznawczym przebiega proces rozwoju mowy dziecka. Ważne jest, aby w odpowiednim momencie zdiagnozować nieprawidłowości w rozwoju dziecka, które wymagają interwencji nie tylko logopedycznej, ale również innych specjalistów, p. psychologa, laryngologa, audiologa itp.

Etapy rozwoju mowy:

Okres melodii:

–1 miesiąc życia dziecka – krzyk, płacz, uśmiech –  czyli pierwsze sygnały niewerbalne

–2-3 miesiąc życia dziecka – początek treningu aparatu artykulacyjnego, początek głużenia (ga, gha)

– 6-8 miesiąc życia dziecka – okres gaworzenia (dziecko wytwarza ciągi sylabowe typu: ma-ma, ba-ba, ta-ta) – Uwaga! – dzieci niesłyszące nie gaworzą!

– pod koniec 1 roku życia dziecko wymawia kilka słów, wykonuje proste polecenia

Okres wyrazu (1-2 rok życia):

– pojawia się coraz więcej słów,

– dziecko wymawia głoski: m, p, b, n, t, d, l, k, ś, ć, ź, a, u, o, e, y,i,

– głoska r może być opuszczana przez dziecko w wypowiedziach

Okres zdania (2-3 rok życia):

–  pojawiają się głoski:  ę, ą, f, w, ś, ź, ć, dź, k, g, ch, oraz pod koniec: s, z, c, dz.

– głoski mogą być zastępowane głoskami łatwiejszymi lub upraszczane wskutek małej sprawności narządów artykulacyjnych.

– w wymowie dziecka pojawiają się: czasowniki, przymiotniki, liczebniki, przyimki, spójniki, zaimki, przysłówki oraz zdania proste

– głoska r zastępowana jest głoską j lub l.

Okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia):

– w 3/4 roku życia pojawiają się głoski: s, z, c, dz,

–  w 5 roku życia: sz, ż, cz, dż. Czasami pojawia się r (norma dla tej głoski to 5- 6 rok życia, niektóre podręczniki podają nawet 7 rok życia). Do tej pory normą rozwojową jest, że głoska r zastępowana jest prawidłowo wymawianą głoską l.Wadą wymowy natomiast jest w tym wieku zastępowanie r przez j.

Okres mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. Każde dziecko rozwija się indywidualnie
 i nie powinno niepokoić, jeśli niektóre etapy rozwoju mowy następują nieco później.

Należy również nadmienić, że na rozwój poprawnej artykulacji mają wpływ wzorce językowe wyniesione z domu rodzinnego. Dzieci przyswajają mowę poprzez naśladownictwo wypowiedzi osób
z najbliższego otoczenia.  

Terapia zaburzeń mowy to długotrwały proces, wymagający żmudnej pracy osoby ćwiczącej, jak również czasu, cierpliwości i zrozumienia najbliższego otoczenia.

3. Zajęcia logopedyczne w szkole, godziny pracy logopedy

We wrześniu, lub w razie potrzeby w innym terminie, w szkole przeprowadzane są przesiewowe badania mowy dzieci uczęszczających do oddziału przedszkolnego oraz dzieci nowoprzyjętych do    klas 1-3. Dzieci objęte opieką logopedyczną uczęszczają na zajęcia prowadzone przez logopedę szkolnego. Czas trwania zajęć uzależniony jest od możliwości i potrzeb dziecka. Terapia prowadzona jest indywidualnie i grupowo (do 4 osób).

W trakcie zajęć prowadzone są ćwiczenia, które mają na celu:

• usprawnianie motoryki aparatu artykulacyjnego (m.in. języka, warg, żuchwy),
• kształtowanie prawidłowego toru oddechowego, wydłużanie fazy wydechowej,
• kształtowanie prawidłowego odruchu żucia, gryzienia, picia, połykania
• rozwijanie słuchu fonemowego i fonetycznego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, percepcji wzrokowej i słuchowej
• usprawnianie motoryki małej
• wzbogacanie słownictwa biernego i czynnego, rozwijanie mowy opowieściowej,
• rozwijanie umiejętności budowania dłuższych wypowiedzi,
• rozwijanie umiejętności rozumienia wypowiedzi słownych,
• uzyskanie prawidłowej artykulacji poszczególnych głosek.

Zapraszam na konsultacje rodziców dzieci objętych pomocą logopedyczną,

 oraz pozostałych zainteresowanych.

4. Wskazówki dla Rodziców

Mamo, Tato!

Jeżeli u Twojego dziecka stwierdzono wadę wymowy, motywuj je do korzystania z zajęć logopedycznych. Ty także powinieneś pomóc córce/synowi pamiętając o tym, że dla pozytywnych efektów terapii bardzo ważne są systematyczne ćwiczenia w domu. Skuteczność terapii uzależniona jest od współpracy rodziców z logopedą!  I tylko wówczas, gdy współpraca ta ma rzeczywiście miejsce – terapia przynosi rezultaty, dlatego:

• Bądź w stałym kontakcie z logopedą
• Dopilnuj, aby dziecko systematycznie uczęszczało na zajęcia logopedyczne.
• Pracuj z dzieckiem w domu poprzez utrwalanie materiału zawartego w zeszycie lub na kserokopiach.
• Chwal swoje dziecko nawet za minimalne osiągnięcia, co znacznie zmobilizuje je do wysiłku.
• Chwal i nagradzaj dziecko nie tylko za efekty jego pracy, ile za włożony w nią wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla Was obojga.

Pamiętaj również o profilaktyce u dzieci młodszych:

• Pozwól dziecku na naukę gryzienia i żucia, nie bój się, że się ubrudzi, nie podawaj zbyt długo tylko pokarmów papkowatych
• Pozwól dziecku na naukę picia z tradycyjnego kubka, jest to ważny element w jego rozwoju również w rozwoju mowy: prawidłowej pracy narządów artykulacyjnych i prawidłowego  połykania
• Pozwól dziecku na naukę pobierania pokarmu z tradycyjnej łyżeczki, to równie ważne
• Karm butelką i podawaj smoczek nie dłużej niż do 1 roku życia! Tym sposobem możesz zapobiec wadom wymowy (m.in. seplenieniu międzyzębowemu) oraz wadom zgryzu
• Nie przestawiaj dziecko z pisania i rysowania lewą ręką na prawą bez konsultacji
  z psychologiem
• Staraj się słuchać, co dziecko do nas mówi, ponieważ chętnie słuchane-chętnie mówi.
• Zachęcaj dziecko do mówienia, nawet jeśli ma zaburzoną mowę.
• Codzienne czytanie dziecku rozwija jego zasób słownictwa biernego i czynnego.